Op Awkward Duckling schrijf ik over bewust en duurzaam leven. Daarbij besteed ik veel aandacht aan het verminderen van afval en het gebruiken van duurzame materialen. Voor veel mensen met een groene leefstijl hoort plastic daar niet bij. Het is daarom voor de hand liggend om plastic, waar mogelijk, te vermijden. Toch pleit ik voor een niet al te rigide houding tegenover plastic. Plastic heeft namelijk ook heel erg veel voordelen. Eigenschappen die zelfs kunnen bijdragen aan een duurzamere leefstijl. Het is daarom van essentieel belang dat we de switch maken van plastic afval naar circulaire plastics.
De impact van plastic
De laatste jaren is plastic ontzettend veel in het nieuws geweest. Vaak niet in positieve zin. De plastic soep in de oceanen is een groot probleem. Het zwerfafval op straat wordt door steeds meer mensen als storend ervaren. En we leren steeds meer over de negatieve impact van plastic en microplastics op mens, dier en milieu. Het is logisch dat men daar tegen in opstand komt en pleit voor minder plastic.
Je eigen tasje meenemen naar de supermarkt, meer verpakkingsvrij kopen en wegwerpproducten in de ban doen zijn logische stappen richting een duurzamer leven. Maar het is ook belangrijk om het grotere plaatje niet uit het oog te verliezen. Het in de ban doen van plastic rietjes, plastic tasjes en single use producten is een goede start. Het lost echter het onderliggende probleem niet op. We leven in een wegwerpmaatschappij en we zullen met z’n allen moeten werken aan een meer duurzame benadering van onze grondstoffen.
Het nut van plastic
Plastic is een materiaal dat voor veel toepassingen wordt gebruikt. Het is goedkoop, flexibel, veelzijdig en alom aanwezig. Het is dan ook niet verrassend dat het de laatste decennia voor steeds meer doeleinden wordt gebruikt. Er zijn dan ook veel mensen en veel branches afhankelijk geworden van plastic. In ziekenhuizen biedt plastic uitkomst voor het hygiënisch en effectief werken en voor mensen met een beperking kan een plastic rietje heel veel verschil maken. Er is meer nuance in het plastic debat nodig dan alleen voor of tegen.
De verwachting is dat het gebruik van plastic zal blijven toenemen de komende jaren. Tussen nu en 2050 zal het gebruik naar verwachting stijgen van 350 miljoen ton naar meer dan 1 miljard ton. Deze groei komt mede door de bevolkingsgroei en welvaartstoename in gebieden in Afrika en Azië en het gebruik van meer en kleinere verpakkingen. Het is dus noodzaak om onze relatie met plastic te veranderen om al dit plastic afval en gebruik van fossiele grondstoffen te verminderen. Daarvoor zullen consumenten, overheden, bedrijven en producenten allemaal een steentje moeten bijdragen.
Circulair plastic
Het hedendaagse probleem is dus niet zozeer de aanwezigheid van plastic, maar meer onze omgang met deze producten. Het is de hoogste tijd dat het bedrijfsleven, overheden en consumenten hun gebruik van plastic veranderen. We moeten af van de single use mindset en toe naar een circulaire samenleving waar plastic wordt gezien als een waardevolle bron van grondstoffen die weer hergebruikt kunnen worden. Helaas wordt van al het plastic in Nederland slechts 15% hoogwaardig hergebruikt. Dat kan beter!
Er zijn tal van manieren om ons gebruik van plastic te verduurzamen. Zo zijn er volop mogelijkheden om het bestaande plastic hoogwaardig te recyclen. In plaats van het downcyclen van plastic of het verbranden van het materiaal, kan het plastic worden gebruikt bij de productie van nieuwe gebruiksproducten. Daarnaast kan er bij de productie van nieuw plastic al rekening worden gehouden met de levenscyclus van het product. Dit heet circulair produceren en dit is uitstekend mogelijk bij plastic producten.
Biobased plastic
Naast circulair plastic heeft ook bioplastic een heldere toekomst. De meeste plasticsoorten worden gemaakt van aardolie, maar steeds meer plastic producten worden gemaakt van hernieuwbare materialen. Denk bijvoorbeeld aan biobased plastic van suikerriet of mais. Het is hierbij wel belangrijk om onderscheid te maken tussen de verschillende soorten bioplastics. Niet alle bioplastics zijn namelijk biologisch afbreekbaar of vervaardigd uit natuurlijker materialen. De plasticsoorten die worden gemaakt van hernieuwbare materialen én die biologisch afbreekbaar of composteerbaar zijn, bieden volop kansen voor de toekomst.
Wat kunnen wij doen?
Maar als we dan niet al het plastic in de ban hoeven te doen, wat kunnen we dan wel doen om het verschil te maken? Maak je geen zorgen, er is als consument nog heel veel dat je kunt doen om jouw impact te verminderen. Vertrouw erop dat het verminderen van jouw plasticgebruik sowieso een goed idee is. Hoe minder verpakkingen we in het algemeen gebruiken, hoe minder afval we produceren. Maar besef ook dat producten met verpakkingsmaterialen soms ook de duurzamere keuze kunnen zijn. Bij de keuze tussen een biologische komkommer in plastic en een ‘reguliere’ komkommer zonder verpakking is de verpakte komkommer de meer duurzame optie. En koop vooral die voorverpakte producten die de houdbaarheidsdatum naderen om voedselverspilling te voorkomen. Voedselverspilling is vele malen schadelijker dan dat stukje plastic in de afvalbak.
Door bewust te leven, minder te consumeren en open te staan voor nieuwe innovaties, werk je actief aan het verminderen van jouw persoonlijke impact. Lees voor meer informatie over onze impact op de aarde vooral het boek ‘De verborgen impact‘ van Babette Porcelijn. Zij geeft met haar research en overzichtelijke illustraties helder inzicht in de impact van onze verpakkingen versus de productie, het vervoer en het gebruik van onze producten. Het is een eyeopener en het boek biedt volop handvatten voor een duurzamer leven voor iedereen.
Dit artikel is geschreven in samenwerking met TNO. Lees voor meer informatie mijn disclaimer.