We spreken van het broeikaseffect wanneer we het hebben over de opwarming van de aarde door invloed van broeikasgas. Onze atmosfeer bevat altijd broeikasgassen welke de aarde opwarmen en daardoor is er altijd al sprake van een broeikaseffect. Wanneer we doelen op de problematische toename van deze gassen in de atmosfeer, door menselijke invloeden, welke leidt tot klimaatverandering hebben we het eigenlijk over het versterkte broeikaseffect.
Het broeikaseffect komt tot stand door het opsluiten van de warmte van de aarde in de atmosfeer. Bepaalde gassen absorberen de warmte in de atmosfeer en zorgen als het ware voor een beschermende deken. Zo wordt de warmte vastgehouden en teruggezonden naar het aardoppervlak en dit proces zorgt ervoor dat de aarde altijd een flink aantal graden warmer is dan het eigenlijk zou zijn door invloed van het heelal. Als meer van deze gassen zich in de atmosfeer bevinden wordt er meer warmte vastgehouden en verwarmd het aardoppervlak verder. Alhoewel de opwarming van de aarde misschien niet zo problematisch klinkt, heeft het verregaande gevolgen. Opwarming van de aarde leidt tot klimaatverandering en dit heeft allerlei gevolgen. Zo stijgt de zeespiegel, wordt het weer extremer, neemt de droogte toe en zijn er nog talloze andere gevolgen met mogelijk dramatische effecten.
Deze opwarming van de aarde is het directe gevolg van een toename van broeikasgassen in onze atmosfeer. Broeikasgas heeft namelijk een aardeopwarmingsvermogen. Dit vermogen wordt vaak uitgedrukt in CO2-equivalenten: oftewel de equivalente concentratie CO2. Alhoewel koolstofdioxide (CO2) het meest wordt gerelateerd aan het broeikaseffect zijn er talloze andere gassen die niet alleen een bijdrage leveren aan het broeikaseffect, maar ook nog eens een veel sterker effect hebben. Andere belangrijke broeikasgassen met meer aardeopwarmingsvermogen dan CO2 zijn methaan (CH4), distikstofoxide (N2O), waterdamp (H2O), Zwavelhexafluoride (SF6), Ozon (O3) en Chloorfluorkoolstofverbindingen (CxFyClz).
De huidige mate van opwarming van de aarde is op zijn zachtst gezegd problematisch te noemen en begon al tijdens de industriële revolutie toen we meer fossiele brandstoffen gingen gebruiken op grotere schaal. Dat in combinatie met factoren als ontbossing en intensieve veeteelt leidt tot een enorme toename van broeikasgassen, wat weer leidt tot een verdere opwarming van de aarde. Klimaatsceptici stellen dat de opwarming van de aarde een natuurlijk proces is en dat er geen of slechts weinig sprake is van een bijdrage door menselijk handelen. Het is zeker zo dat schommelingen in de temperatuur en de broeikasgasgehaltes van nature voorkomen op aarde, maar de huidige hoeveelheid broeikasgassen en de huidige temperatuurstijging zijn niet te verklaren aan de hand van deze natuurlijke mechanismen en de bijdrage van menselijke productie en processen zijn aantoonbaar van invloed op deze toename.